![](https://sp-ao.shortpixel.ai/client/to_webp,q_glossy,ret_img,w_1280,h_720/http://www.healthy24hrs.com/wp-content/uploads/2019/12/กัญชา-กับ-เยื่อบุโพรงมดลูกเจริญผิดที่.jpg)
เยื่อบุโพรงมดลูกขึ้นผิดที่ หรือ Endometriosis หมายถึง การที่มีเซลล์เนื้อเยื่อที่มีลักษณะคล้ายกับเยื่อบุโพรงมดลูกไปเจริญขึ้นที่อื่น ที่นอกเหนือจากในโพรงมดลูกที่ซึ่งมันควรอยู่
ปัจจุบันยังไม่ทราบแน่ชัดว่า เยื่อบุโพรงมดลูกเจริญผิดที่เกิดจากสาเหตุอะไรกันแน่นอน แต่คาดกันว่า อาจเกิดจากตอนที่มีประจำเดือน ซึ่งเซลล์เยื่อบุโพรงมดลูกที่หลุดออกมาพร้อมกับเลือดประจำเดือนนั้น จะไหลย้อนกลับไปทางท่อนำไข่ ทำให้เข้าไปในช่องท้องบริเวณอุ้งเชิงกรานได้ เพราะปลายท่อนำไข่เปิดอยู่
ปรากฎการณ์นี้มักเกิดขึ้นกับการมีประจำเดือนของคนผู้หญิงทั่วไปประมาณ 70-80 % (ที่เลือดไหลย้อนเข้าไปในอุ้งเชิงกราน) แต่ไม่ใช่ผู้หญิงทุกคนที่จะเกิด เยื่อบุโพรงมดลูกเจริญผิดที่
ซึ่งอาจอธิบายได้ว่า ปกติเนื้อเยื่อของร่างกายถ้าอยู่ผิดที่ จะถูกเม็ดเลือดขาวและภูมิต้านทาน (antibody) ของร่างกายทำลายทิ้งไป แต่ในรายที่เกิดเยื่อบุโพรงมดลูกเจริญผิดที่นั้น มีการตรวจพบว่า มีระบบภูมิคุ้มกันที่จะต่อต้านเซลล์เหล่านี้ลดลงกว่าคนที่ไม่เป็น นั่นเอง
อาการของผู้หญิงที่เยื่อบุโพรงมดลูกเจริญผิดที่ มี 4 กลุ่มอาการ ดังนี้
1. อาการปวด ได้แก่ การปวดประจำเดือน ปวดท้องน้อยเรื้อรัง ปวดเวลาปัสสาวะ หรือปวดปัสสาวะตลอดเวลา ปวดเวลามีเพศสัมพันธ์
2. อาการเลือดประจำเดือนผิดปกติ คือ การมีเลือดประจำเดือนมามากกว่าปกติ มาไม่สม่ำเสมอ มานาน มากะปริดกะปรอย ซึ่งการมีประจำเดือนผิดปกติ อาจอธิบายได้ว่าเกิดจากการมีส่วนทำให้ไข่ไม่ค่อยตก
การมีเลือดประจำเดือนออกมาก เพราะ มีส่วนทำให้เยื่อบุโพรงมดลูกหนาผิดปกติ, ทำให้มดลูกโต
ผู้หญิงที่มีภาวะนี้ก็จะมีอาการประจำเดือนมากผิดปกติได้เช่นเดียวกับคนที่เป็นโรคเนื้องอกของมดลูก
3. การมีลูกยาก ผู้หญิงที่มีลูกยากมีได้หลากหลายสาเหตุ และพบว่ามีภาวะของเยื่อบุโพรงมดลูกเจริญผิดที่อยู่ด้วย
เพราะว่า เยื่อบุโพรงมดลูกเจริญผิดที่ อาจทำให้ไข่ตกออกมาจากรังไข่ไม่ได้ ท่อนำไข่ตัน หรือไปจับไข่ที่ตกจากรังไข่เข้ามาในท่อไม่ได้ คุณภาพของไข่และตัวอ่อนลดลง ทำให้การปฏิสนธิไม่ดีหรือการแบ่งเซลล์ไม่ดี
4. อาการพบก้อนในท้องน้อย เกิดจากการเกิดถุงน้ำเลือด (Chocolate Cyst) ที่รังไข่ หรือที่เรียกว่า ซีสต์ นั่นเอง
แนวทางการดูแลรักษาปัจจุบัน มีดังนี้
1. ฮอร์โมนโปรเจสเตอโรน (Progesterone) จะช่วยทำให้เยื่อบุโพรงมดลูกฝ่อลงทั้งในมดลูกและนอกมดลูก ที่นิยมใช้คือ ยาฉีดคุมกำเนิดและยารับประทานคุมกำเนิด (ยารับประทานมีเอสโตรเจนอยู่ด้วย) ยาฉีดคุมกำเนิดทำให้อาการลดลงได้ แต่อาจมีปัญหาประจำเดือนไม่ปกติ หรือทำให้ไม่มีประจำเดือน ยารับประทานทำให้มีประจำเดือนมาสม่ำเสมอแต่น้อยลง เมื่อเลิกยาก็หมดฤทธิ์ไป
2. Danazol โดยยานี้ทำให้ไม่ตกไข่ มีฮอร์โมนมาเลี้ยงเยื่อบุโพรงมดลูกน้อยลง เยื่อบุมดลูกฝ่อลง อาการดีขึ้น แต่ก็มีผลข้างเคียง คือ ประจำเดือนมาผิดปกติ ไม่มีประจำเดือน และที่สำคัญคือทำให้มีขนขึ้นผิดปกติ มีเสียงใหญ่ขึ้นแบบผู้ชาย (กรณีการมีเสียงใหญ่ขึ้น เมื่อเลิกยาเสียงก็ไม่เปลี่ยนกลับอย่างเดิม) ไขมันในเลือดผิดปกติและอาจเป็นอันตรายต่อตับ ปัจจุบันคาดว่าสูตินรีแพทย์ไม่ใช้ยานี้แล้ว
3. ยา Gonadotropin-releasing agonist (GnRHagonist) เป็นยาลดฮอร์โมนที่มากระตุ้นรังไข่ ทำให้รังไข่ไม่ทำงาน จึงไม่มีฮอร์โมนรังไข่ เกิดภาวะและมีอาการเหมือนวัยหมดประจำเดือน ทำให้เยื่อบุมดลูกยุบตัวเล็กลงเพราะไม่มีฮอร์โมนมากระตุ้น
ผลข้างเคียงจึงเป็นแบบเดียวกับคนหมดประจำเดือน คือ หงุดหงิด ร้อนวูบวาบ ช่องคลอดแห้ง กระดูกบางลง เป็นต้น ยานี้มีทั้งชนิดฉีดและพ่นจมูก ปกติถ้าแพทย์ใช้ก็ใช้แบบเป็นการชั่วคราว ไม่รักษาระยะยาว
4. การผ่าตัด คือ การตัดเอารอยโรคหรือส่วนที่เป็นโรคออกไป ปัจจุบันนิยมใช้การผ่าตัดแบบส่องกล้องช่องท้องมากที่สุด เพราะได้ผลดี พังผืดน้อย เจ็บปวดน้อย ฟื้นตัวเร็ว (แต่ค่าใช้จ่ายจากการใช้เครื่องมือพิเศษนี้ยังแพงกว่าผ่าตัดธรรมดา)
5. ยาแก้ปวด ยาแก้ปวดในกรณีนี้ก้มักจะเป็นยาแก้ปวดทั่วไป ที่มักใช้ในกรณีปวดประจำเดือน นั่นเอง ซึ่งก็จะเป็นเพียงบรรเทาอาการเป็นครั้งคราวเท่านั้นเอง
ระบบเอ็นโดแคนนาบินอยด์ และ กัญชา กัญชง จะเข้ามาช่วยแก้ไขเยื่อบุมดลูกเจริญผิดที่ได้อย่างไร
ระบบเอ็นโดแคนนาบินอยด์ เป็นระบบที่เปรียบเสมือน ผู้ควบคุมการทำงานของระบบอวัยวะต่างๆในร่างกายทุกๆระบบ เพราะในปัจจุบันค้นพบ ถึงความสัมพันธ์ระหว่าง การทำงานของอวัยวะต่างๆกับการทำงานของระบบเอ็นโดแคนนาบินอยด์อย่างแน่นแฟ้น
ซึ่งถ้าระบบเอ็นโดแคนนาบินอยด์นี้ทำงานผิดปกติไป ไม่ว่าจะทำงานมากกว่าปกติ หรือ ทำงานน้อยกว่าปกติ ก็ล้วนส่งผลต่อการนำไปสุ่การเจ้บป่วยด้วยการแสดงอาการหรือโรคอย่างใดอย่างหนึ่งขึ้นมา ขึ้นกับว่า เกิดขึ้นกับอวัยวะหรือระบบไหนของร่างกาย นั่นเอง
จากรูปภาพประกอบ มีการศึกษาวิจัยพบว่า ในผู้หญิงที่มีภาวะการเจริญผิดที่ของเยื่อบุโพรงมดลูก จะมีการกระตุ้นการทำงานของเซลล์เนื่อเยื่อผ่านเส้นทาง Akt และ mTORC มากเกินไป ทำให้เซลล์ของเยื่อบุโพรงมดลูก เจริญมากขึ้นกว่าปกติ
ฉะนั้น สารที่สามารถยับยั้งการทำงานของเส้นทางนี้ได้ หรือ ที่เรียกว่า Akt/mTORC pathway inhibitor จะสามารถยับยั้งการเจริญหรือเพิ่มจำนวนเซลล์เยื่อบุโพรงมดลูกได้ เป็นต้น
สารไฟโตแคนนาบินอยด์ มีคุณสมบัติ Akt/mTORC pathway inhibitor
![](https://sp-ao.shortpixel.ai/client/to_webp,q_glossy,ret_img,w_1024,h_576/http://www.healthy24hrs.com/wp-content/uploads/2019/12/กลไกกัญชายับยั้งเยื่อมดลูกเจริญผิดที่-1024x576.jpg)
นอกจากนี้ ยังพบว่า กัญชา กัญชง ซึ่งอุดมไปด้วยสารไฟโตแคนนาบินอยด์ ที่สามารถเข้าไปออกฤทธิ์ในระบบเอ็นโดแคนนาบินอยด์ ยังมีอีกหลายกลไกที่นำไปสู่การแก้ไขปัญหาที่จะเกิดจากการที่จะมีเยื่อบุโพรงมดลูกเจริญผิดที่ ตามภาพประกอบ
![](https://sp-ao.shortpixel.ai/client/to_webp,q_glossy,ret_img,w_1024,h_576/http://www.healthy24hrs.com/wp-content/uploads/2019/12/กัญชา-กับ-เยื่อบุโพรงมดลูกเจริญผิดที่-1024x576.jpg)
นอกจากนี้ยังพบว่า การปวดประจำเดือนด้วยสาเหตุนี้ หรือ การปวดประจำเดือนแบบปกติทั่วไป การใช้สารไฟโตแคนนาบินอยด์เพื่อเข้าไปออกฤทธิ์ยังระบบเอ็นโดแคนนาบินอยด์ ยังสามรถช่วยบบเทาอาการลงได้ นั่นเอง ตามภาพประกอบ
![](https://sp-ao.shortpixel.ai/client/to_webp,q_glossy,ret_img,w_1024,h_576/http://www.healthy24hrs.com/wp-content/uploads/2019/12/กัญชา-กัญชง-แก้ปวดในเยื่อบุโพรงมดลูกเจริญผิดที่ได้-1024x576.jpg)
กัญชา กัญชง จึงเป็นอีกทางเลือกที่จะสามารถนำมาใช้ในกรณีที่เกี่ยวข้องกับผู้หญิงวัยเจริญพันธุ์ที่มีปัญหาเกี่ยวกับการมีประจำเดือน รวมทั้งภาวะผิดปกติของการที่เยื่อบุโพรงมดลูกไปเจริญผิดที่
สนใจรายละเอียดอย่างครบถ้วน สั่งซื้อหนังสือเล่มนี้ได้เลยครับ
![](https://sp-ao.shortpixel.ai/client/to_webp,q_glossy,ret_img,w_960,h_640/http://www.healthy24hrs.com/wp-content/uploads/2019/12/บัญชีการโอน-2.jpg)
อ้างอิงบางส่วนจาก
The molecular connections between the cannabinoid system and endometriosis. Molecular Human Reproduction, Vol.18, No.12 pp. 563–571, 2012
Effects of cannabinoids on reproduction and development. Vitam Horm 1978; 36:203– 258.
Matrix metalloproteinase-9 and tissue inhibitor of metalloproteinase-3 mRNA expression in ectopic and eutopic endometrium in women with endometriosis: a rationale for endometriotic invasiveness. Fertil Steril 2001;75:152 – 159.
Endocannabinoid involvement in endometriosis. Pain 2010;151:703 –710.
Endocannabinoid system regulates migration of endometrial stromal cells via cannabinoid receptor 1 through the activation of PI3K and ERK1/2 pathways. Fertil Steril 2010;93:2588 – 2593.
Antiproliferative effects of cannabinoid agonists on deep infiltrating endometriosis. Am J Pathol 2010;177:2963 – 2970.
More Science Less Marketing
ภก.พงษ์ศักดิ์ สง่าศรี